Física e Química

Principais concepcións da ciencia. Os grandes cambios: as revolucións científicas. A ciencia como un proceso en continua construción: algún exemplo en física ou en química. Os científicos e os seus condicionamentos sociais. As actitudes científicas na vida cotiá.

Momentos craves no desenvolvemento da física e da química. Principais científicos ou grupos de científicos implicados. Problemas físicos e químicos prioritarios na investigación actual.

Magnitudes físicas e químicas. Sistema internacional de unidades. A medida. Métodos de estimación da incerteza na realización de medidas e na determinación de resultados.

Cinemática. Elementos para a descrición do movemento. Movementos de especial interese. Métodos para o estudo experimental do movemento.

Evolución histórica da relación forza-movemento. Dinámica da partícula. Leis de Newton. Principio de conservación do momento lineal. Aplicacións.

Movemento de rotación dunha partícula. Cinemática e dinámica. Conservación do momento angular. Aplicación ao movemento dos astros.

Dinámica dun sistema de partículas. Momentos lineal e angular. Principios de conservación. Enerxía dun sistema de partículas. Relación traballo- enerxía.

O problema da posición da Terra no universo. Sistemas xeocéntrico e heliocéntrico. Teoría da gravitación universal. Aplicacións. Importancia histórica da unificación da gravitación terrestre e celeste.

Estática dos corpos ríxidos. Condicións de equilibrio. Máquinas. Influencia no desenvolvemento social.

Estática de fluídos. Presión atmosférica. Distintas formulacións na historia da ciencia en torno ao baleiro. Métodos para o estudo experimental da presión.

Dinámica de fluídos. A ecuación de continuidade. A ecuación de Bernouilli. Réxime laminar e turbulento. Aplicacións a dispositivos tecnolóxicos de interese e ao funcionamento do sistema cardiovascular humano.

Gases ideais. Un modelo interpretativo para os gases, teoría cinética. Desviacións respecto do comportamento ideal: gases reais. Un modelo para toda a materia. Intercambios enerxéticos nos cambios de estado.

Física da atmosfera. Fenómenos atmosféricos. Observación meteorolóxica. Balance enerxético terrestre. Papel protector da atmosfera. Alteracións debidas á contaminación. Medidas para a súa protección.

A enerxía e a súa transferencia. Relación traballo-enerxía. Principio de conservación da enerxía. Evolución nas necesidades enerxéticas da sociedade. Repercusións ambientais. Enerxías alternativas.

Enerxía interna. Calor e temperatura. Desenvolvemento histórico do concepto de calor. Equilibrio térmico. Propagación da calor. Efectos da calor sobre os corpos. Condutores e illantes. Aplicacións.

Calor e traballo nos procesos termodinámicos. Primeira lei da termodinámica. Aplicación ás máquinas térmicas e ás reaccións químicas. Rendemento enerxético.

Entropía. Segundo principio da termodinámica. Cuestións relacionadas co segundo principio: orde e desorde, espontaneidade das reaccións.

Ondas en medios elásticos. Enerxía que transportan. Fenómenos característicos. Principio de superposición. Métodos experimentais para o seu estudo. O son como exemplo de ondas lonxitudinais. Contaminación acústica.

Natureza eléctrica da materia. Electrostática. Descontinuidade e conservación da carga. Carácter conservativo do campo electrostático. Estudo enerxético da interacción eléctrica.

Corrente eléctrica. Circuítos de corrente continua. Conservación da enerxía: lei de Ohm. Utilización de polímetros.

Campo magnético. Carácter non conservativo do campo magnético. Xeración de campos magnéticos e efectos sobre cargas en movemento. Aplicación a dispositivos tecnolóxicos.

Campos eléctricos e magnéticos dependentes do tempo. Leis de Maxwel. Indución electromagnética. Indución mutua. Autoinducción.

Xeración de correntes alternas. Xeradores e motores. Transformadores e transporte da corrente eléctrica. Influencia da electricidade no cambio das condicións de vida.

Elementos de importancia nos circuítos eléctricos: resistencias, bobinas e condensadores. O seu papel nos circuítos de corrente continua e alterna. Enerxía almacenada ou transformada.

Ondas electromagnéticas. Orixe e propiedades. Enerxía e cantidade de movemento nas ondas electromagnéticas. Espectros electromagnéticos. Aplicacións. Medidas de protección cando ha lugar.

Óptica xeométrica. Principio de Fermat. Formación de imaxes en espellos e lentes. Análise e construción dos instrumentos ópticos. O ollo e os defectos da visión.

Óptica física. Propiedades das ondas luminosas. Observación no laboratorio. Teoría física da cor. Espectrofotometría.

Desenvolvemento histórico da unificación da electricidade, o magnetismo e a óptica.

Limitacións da física clásica. Mecánica relativista. Postulados da relatividade especial. Algunhas implicacións da física relativista.

Teoría cuántica. Problemas precursores. Límites da física clásica para resolvelos. Fenómenos que corroboran a teoría cuántica.

Controversia sobre a natureza da luz. Dualidade onda-corpúsculo. Experiencias que a poñen de manifesto. Interacción radiación-materia. Relacións de incerteza.

Sistemas materiais. Mesturas, substancias puras e elementos. Transformacións físicas e químicas. Procedementos de separación dos compoñentes dunha mestura e dun composto. Linguaxe química: normas IUPAC.

Teoría atómica de Dalton. Principio de conservación da masa. Leis ponderales e volumétricas. Hipótese de Avogadro. Estequiometría.

Modelos atómicos. Evolución histórica e xustificacións de cada modificación.

O núcleo atómico. Modelos. Enerxía de ligazón. Radioactividade natural. Radioactividade artificial. Aplicacións da radioactividade en diferentes campos. Medidas de seguridade.

Forzas fundamentais da natureza: gravitatoria, electromagnética, forte e débil. Partículas implicadas. Estado actual das teorías de unificación.

Enerxía nuclear. Principio de conservación masa-enerxía. Fisión e fusión nuclear. A súa utilización. Situación actual. Problemática dos residuos nucleares.

Partículas elementais. Estado actual do seu estudo. Partículas fundamentais constitutivas do átomo. Do microcosmos ao macrocosmos. Teorías sobre a formación e evolución do universo.

Sistema solar. Fenómenos de astronomía de posición. Observación e medida en astrofísica. Evolución estelar. Estrutura e composición do universo.

Evolución histórica da clasificación dos elementos químicos. Periodicidade das propiedades e relación coa configuración electrónica. Estudo experimental dalgunhas das propiedades periódicas.

A ligazón química. Aspectos enerxéticos. Clasificación das ligazóns segundo a electronegatividad dos átomos que os forman. Estudo do tipo de ligazón #de acordo con as propiedades das substancias.

Ligazón covalente: orbitais moleculares. Diagramas de enerxía. Xeometría molecular. Estrutura e propiedades das substancias covalentes.

Forzas intermoleculares. Aspectos enerxéticos. Sólidos moleculares. Xustificación das propiedades anómalas da auga e a súa importancia para a vida.

Substancias iónicas. Aspectos enerxéticos na formación de cristais iónicos. Recoñecemento e utilización de compostos iónicos.

Teoría de bandas. Carácter condutor, semiconductor e illante das distintas substancias. Supercondutividade. Importancia dos semiconductores e superconductores nas novas tecnoloxías.

Metais. Características dos diferentes grupos. Obtención e propiedades. Compostos que orixinan e aplicacións. Aliaxes. Interese económico dalgunhas delas.

Elementos non metálicos. Características dos diferentes grupos. Obtención e propiedades. Compostos que orixinan e aplicacións.

Elementos de transición. Características e propiedades dos máis importantes. Compostos de coordinación. Teorías sobre a súa formación.

Disolucións. Leis das disolucións diluídas. Propiedades coligativas. Disolucións reais. Disolucións de electrolitos. Estudo experimental do comportamento eléctrico dun electrolito.

Cinética das reaccións químicas. Teorías de choques moleculares e teoría do estado de transición. Velocidade de reacción e factores dos que depende. Métodos prácticos para a súa determinación.

Características dos fenómenos catalíticos e efectos sobre a enerxía de activación. Aplicacións na industria. Natureza e propiedades catalíticas das encimas.

Enerxía e transformacións químicas. Ecuacións termoquímicas. Métodos para o cálculo de calores e reacción.

Entropía dun sistema químico. Enerxía libre de Gibbs e espontaneidade das reaccións químicas. Relación entre a variación da enerxía libre e o equilibrio químico.

Equilibrio químico. Constante de equilibrio. Modificacións externas dos equilibrios heteroxéneos.

Ácidos e bases. Teorías. Medidas do pH. Indicadores. Procedementos para a realización experimental dunha curva de valoración acedo-base. Hidrólisis. Solucións amortiguadoras. Choiva aceda e contaminación.

Ácidos inorgánicos de importancia industrial. Obtención, estrutura, propiedades e aplicacións. Normas de seguridade no uso e transporte de ácidos.

Conceptos de oxidación e redución. Reaccións redox. Algún proceso redox de interese industrial (pilas e cubas electrolíticas, corrosión e formas de evitala, metalurxia e siderurxia).

Principais procesos químicos na auga e no aire. Influencia no medio ambiente. A auga, recurso limitado: contaminación e depuración. Procedementos para determinar a contaminación da auga e do aire.

Química do carbono. Estrutura e ligazóns do carbono. Nomenclatura. Isomería. Comprobación experimental da actividade óptica.

Tipos de reaccións orgánicas. Mecanismos de reacción. Análise de casos característicos.

Métodos utilizados na identificación de compostos orgánicos: análise cualitativa e cuantitativa. Análise estrutural por métodos espectográficos.

Hidrocarburos. Características, nomenclatura, obtención e propiedades. Identificación no laboratorio de alquenos e alquinos.

Química do petróleo. Produtos derivados e a súa utilidade no mundo actual. Contaminación derivada do seu uso e normativa vixente. Comparación, na súa utilización como combustible, coa auga e o carbón.

Funcións osixenadas e nitroxenadas. Características, nomenclatura, obtención e propiedades. Comprobación das súas principais propiedades no laboratorio. Importancia industrial.

Compostos aromáticos. O benceno: estrutura, obtención e propiedades. Outros compostos aromáticos de interese industrial.

Compostos orgánicos de importancia biolóxica. Composición química e función biolóxica. Os alimentos e a saúde.

Polímeros naturais. Propiedades e aplicacións. Métodos de obtención de polímeros sintéticos. Utilización no mundo actual e problemas de reciclaxe.

As rocas e os minerais fundamentais do relevo español, propiedades e importancia económica. Xeomorfoloxía. O modelado do relevo e os factores que o condicionan. O chan, compoñentes, destrución e recuperación.

A orixe da Terra. Estrutura e composición da Terra. As teorías orogénicas. Derívaa continental. Interpretación global dos fenómenos xeolóxicos á luz da teoría da tectónica de placas.

A Terra un planeta en continuo cambio. Os fósiles como indicadores. O tempo xeolóxico. Explicacións históricas ao problema dos cambios. A evolución, mecanismos e probas.

A orixe da vida. A teoría celular. A base química da vida. A célula e os seus orgánulos. As necesidades enerxéticas, respiración celular e fotosíntese. A división celular. Os cromosomas e a transmisión da herdanza. As mutacións. A sensibilidade celular. Os seres unicelulares.

Os seres pluricelulares. A nutrición autótrofa e heterótrofa. A reprodución sexual e asexual. A percepción de estímulos e a elaboración de respostas. A diversidade dos seres vivos: os grandes modelos de organización de vexetais e animais. Importancia dos animais e plantas na vida cotiá.

Ecoloxía. Poboacións, comunidades e ecosistemas. Compoñentes e interaccións nun ecosistema. Funcionamento e autorregulación do ecosistema. Os principais problemas ambientais e as súas repercusións políticas, económicas e sociais. A educación ambiental.

A saúde e a enfermidade. A nutrición e a alimentación humanas. A reprodución e a sexualidade humanas. A relación e a coordinación humana. A saúde mental. Os principais problemas sanitarios da sociedade actual. Os estilos de vida saudables.

O traballo experimental na área de ciencias. Utilización do laboratorio escolar. Normas de seguridade.