Traballo Social

A Constitución española: principios fundamentais, dereitos e deberes fundamentais dos españois. A protección da saúde na constitución.

Estatuto de autonomía de Galicia: estrutura e contido. O Parlamento. A Xunta e o seu Presidente. A Administración pública galega.

A Lei xeral de sanidade: fundamentos e características. Competencias das administracións públicas en relación coa saúde. Dereitos e deberes dos usuarios do sistema sanitario público.

A Lei de saúde de Galicia: o Sistema público de saúde de Galicia. Competencias sanitarias das administracións públicas de Galicia. O Servizo Galego de Saúde. A súa estrutura organizativa: disposicións que a regulan.

O Estatuto marco do persoal estatutario dos servizos de saúde: clasificación do persoal estatutario. Dereitos e deberes. Retribucións. Xornada de traballo. Situacións do persoal estatutario. Réxime disciplinario. Incompatibilidades. Representación, participación e negociación colectiva.

O persoal estatutario do Servizo Galego de Saúde: réxime de provisión e selección de prazas.

Normativa vixente sobre protección de datos persoais e garantía dos dereitos dixitais: disposicións xerais; principios de protección de datos; dereitos das persoas. A Lei galega 3/2001, do 28 de maio, reguladora do consentimento informado e da historia clínica dos pacientes.

A Lei 31/1995, do 8 de novembro, de prevención de riscos laborais: capítulos I, II, III e V. Principais riscos e medidas de prevención nas IISS. Lei orgánica 1/2004, do 28 de decembro, de medidas de protección integral contra a violencia de xénero. Lei 11/2007, do 27 de xullo, galega para a prevención e o tratamento integral da violencia de xénero. Lexislación sobre igualdade de mulleres e homes: a súa aplicación nos distintos ámbitos da función pública.

Os servizos sociais na Constitución española e no Estatuto de autonomía de Galicia. A Lei 13/2008, do 13 de decembro, de servizos sociais de Galicia.

A Lei 3/2011, do 30 de xuño, de apoio á familia e á convivencia de Galicia.

Política social e benestar social. Estado de benestar, servizos sociais e recursos sociais. O estado de benestar na Unión Europea.

Diversidade funcional e dependencia. Conceptos. A Lei 39/2006, do 14 de decembro, de promoción da autonomía persoal e atención ás persoas en situación de dependencia. Normativa estatal e autonómica de desenvolvemento: Decreto 15/2010, do 4 de febreiro, polo que se regula o procedemento para o recoñecemento da situación de dependencia e do dereito ás prestacións do sistema de autonomía e atención á dependencia, o procedemento para a elaboración do Programa individual de atención e a organización e funcionamento dos órganos técnicos competentes. Orde do 2 de xaneiro de 2012 de desenvolvemento do Decreto 15/2010.

Concepto de saúde e a súa evolución. O continuo saúde e enfermidade. Declaración de Alma-Ata. Declaración de Iacarta sobre promoción da saúde. Determinantes de saúde e desigualdades sociais. Novas necesidades sociais sanitarias. Os obxectivos europeos de saúde para o século XXI.

Asistencia sanitaria: obxecto e feitos causantes. Limitacións da universalidade. Tarxeta AA, carteira de servizos do sistema sanitario. Real decreto 1030/2006, do 15 de setembro, polo que se establece a carteira de servizos comúns do Sistema nacional desaúde e o proc edemento para a súa actualización: preámbulo. Impacto na accesibilidade ao sistema dos grupos máis vulnerables.

Os principios básicos da relación asistencial: dereitos de información sanitaria, confidencialidade, intimidade, consentimento e o respecto da autonomía. A Lei 41/2002, básica reguladora da autonomía do paciente e de dereitos e obrigas en materia de información e documentación clínica.

Calidade no Sistema nacional de saúde. Dimensións de calidade: científicotécnica, efectividade, eficiencia, accesibilidade e satisfacción das persoas usuarias. Métodos de avaliación da calidade. A mellora continua. Programas de calidade: deseño e implantación. Normativa ISO.

Metodoloxía da investigación: cuantitativa, cualitativa e mixta. IAP (investigación-acción-participación). Estudos descritivos e analíticos. Estudos de procesos e resultados. Estrutura metodolóxica dun traballo científico. Fontes de datos. Referencias bibliográficas.

A Atención Primaria de Saúde. Concepto e funcións. Promoción da saúde e prevención da enfermidade. O traballo social sanitario en Atención Primaria de Saúde: competencias e funcións. A visita domiciliaria: características e tipos. Coordinación co equipo, cos servizos sociais e con traballo social sanitario dos diferentes dispositivos do sistema.

Traballo social hospitalario. Estrutura orgánica e servizos de traballo social. Competencias e ámbitos de intervención do traballo social sanitario. Traballo por programas, plans de intervención social sanitaria, coordinación interprofesional (intra e extrahospitalaria), planificación da alta e derivación ou continuidade asistencial. Hospitalización domiciliaria: características, funcións e obxectivos.

A saúde mental en Galicia: regulación e organización. Principais características diagnósticas. Influencia dos factores psicosociais na saúde mental.

A rehabilitación das persoas con enfermidade mental e a mellora da calidade de vida. A reinserción laboral e social. Prevención do estigma. Programas de saúde mental comunitaria.

Plan de saúde mental de Galicia 2020-2024: misión e valores. Obxectivos, eixes de acción e proxectos. Programas sociosanitarios en saúde mental dirixidos ás persoas con trastorno mental. Plan de prevención de suicidio en Galicia: principais liñas estratéxicas.

Saúde mental infantoxuvenil. Principais trastornos e riscos de saúde mental. Trastornos neuropsicolóxicos: TDAH e TEA. Prevención de condutas adictivas (drogas, tecnoloxía, trastornos da alimentación e outros).

Hábitos adictivos. Novas adiccións. Factores psicosociais. Prevención, tratamento, rehabilitación e reinserción. Intervención do traballo social sanitario nos distintos programas.

Saúde Pública: programas e liñas de acción. Enfermidades infectocontaxiosas e impacto psicosocial. Programa galego de prevención e control da tuberculose. Aspectos psicosociais. Papel do traballo social na prevención, tratamento e rehabilitación. Plan de intervención ante a emerxencia COVID-19.

As asociacións de persoas doentes e familiares: dano cerebral, alzhéimer, enfermidades raras, oncolóxicas. A responsabilidade social corporativa (RSC) e a humanización no sistema sanitario. O traballo social ante este ámbito de traballo.

Persoas coidadoras: perfil e tipoloxía de coidados. Impacto do coidado e riscos: maltrato á persoa doente, neglixencia en relación co coidado, maltrato á persoa coidadora, sobrecarga e/ou claudicación familiar. A figura do/a coidador/a como obxecto de atención do traballo social sanitario.

Aproximación conceptual do traballo social. Definición internacional de traballo social (FITS, 2014). As teorías de influencia no traballo social. Relación teoría e práctica. Os catro paradigmas básicos segundo Howe: estruturalismo, humanismo, funcionalismo e interpretativismo.

Concepto e modelos de intervención en traballo social: psicodinámico, modif icación de conduta, intervención en crise, centrado na tarefa, centrado na persoa, xestión de casos, sistémico e crítico radical.

Ética, valores e método deliberativo en traballo social sanitario. O código deontolóxico do traballo social: principios básicos e xerais e ámbito de aplicación. Relación cos/ coas usuarios/as, profesionais e institucións. Integración e autodeterminación das persoas usuarias no proceso de intervención. O segredo profesional.

Traballo social sanitario. Orixe e evolución. Carteira de servizos. Servizos integrados de traballo social. Xestión dos servizos de traballo social sanitario.

O proceso metodolóxico en traballo social. Estudo-investigación, diagnóstico, planificación, execución e avaliación. Interrelación das fases e unidade do proceso. A planificación en traballo social: plan, programa e proxectos sociais sanitarios.

Modelos de xestión social sanitaria: o modelo de atención centrado na persoa (ACP). A xestión por complexidade social sanitaria. A introdución da perspectiva de xénero. A xestión por procesos asistenciais integrados. A coordinación sociosanitaria e o traballo social en rede.

As técnicas para o traballo. A entrevista como relación terapéutica, como técnica e como proceso. Fases da entrevista e elementos que interfiren. A supervisión na entrevista. A importancia da supervisión na práctica clínica.

Sistemas de información en traballo social sanitario e soportes documentais específicos. Os cambios producidos polas novas tecnoloxías. Historia social, informe social e informe social unificado (ISU): definición e obxectivos. Escalas de medición (Barthel, Lawton, Gijón, Zarit).

O traballo en equipo de saúde. Técnicas de traballo en equipo. Conceptos básicos: interprofesionalidade, multidisciplinariedade, interdisciplinariedade e transdisciplinariedade. A atención integral e integrada. A importancia da formación interdisciplinar e docencia a diferentes colectivos profesionais.

O traballo social individualizado. Evolución histórica da intervención individual. Natureza, filosofía, valores e principios. Principais modelos na intervención individual. Diagnóstico. Deseño da intervención. Técnicas fundamentais.

O traballo social familiar. A familia: concepto e tipos. Os novos tipos de familia. Familia e crise. A familia multiproblema. O enfoque sistémico na intervención con familias: conceptos claves. A estrutura familiar. Os ciclos vitais. Características da entrevista sistémica. O proceso de axuda.

O apoio social como protección da saúde. Impacto da falta de rede social na saúde. Funcións da rede social. A participación social e comunitaria como activo de saúde. O papel do voluntariado na saúde.

Traballo social de grupo en saúde. Tipos de grupos. Elementos estruturais do grupo. Etapas da vida do grupo. Liderado-comunicación-conflito e negociación no grupo. As dinámicas de traballo no grupo. Obxectivos e papel do traballo social como dinamizador do grupo.

A atención en situacións de emerxencias sociais. Concepto e tipos de emerxencias. A xestión da crise e do impacto social do proceso. Apoio psicosocial ás vítimas e coordinación de entidades e recursos comunitarios. A atención a situacións de urxencia: o traballo social sanitario no Servizo de Coidados Críticos e Servizo de Urxencias de Saúde.

Traballo social comunitario no ámbito da saúde. Concepto. Modelos de intervención en traballo social comunitario. Fases metodolóxicas: análise da comunidade, diagnóstico participativo, elaboración do proxecto de intervención, negociación e implementación, avaliación continua e final. Iniciativas comunitarias de traballo en rede: mesas de coordinación, programas de intervención comunitaria, iniciativas de participación social.

Atención sociosanitaria. Definición. Perfís e ámbitos de atención sociosanitaria. Os coidados sociosanitarios intermedios. O traballo social sanitario na coordinación sociosanitaria coas entidades comunitarias e organismos sociais.

Enfermidade avanzada. Características. Os coidados paliativos en persoas adultas e en menores de idade. Lei 5/2015, de garantías e dereitos das persoas enfermas terminais.

O proceso de dó. Factores, fases e etapas. Tipos. Intervención do traballo social no proceso de final de vida e dó.

Pacientes pluripatolóxicos e Plan de atención á cronicidade. Intervención do traballo social sanitario na atención integral á cronicidade.

O proceso de envellecemento saudable. Dereitos das persoas maiores e atención aos malos tratos. Papel do traballo social sanitario neste proceso.

Planificación anticipada de decisións. Evolución e normativa. Documento de instrucións previas (DIP). Perspectiva ética, xurídica e asistencial. Modalidades e procedemento. Unidades habilitadas do Rexistro Galego (Regaip) e funcións do traballo social sanitario.

A toma de decisións. Información, autonomía e modificación da capacidade e protección da persoa. Tutela, curatela, autotutela. Procedementos xudiciais: comunicacións á Fiscalía e ao xulgado por situacións de desamparo e medidas cautelares de protección. Autorizacións de ingreso non voluntario e comunicacións de cambios na situación da capacidade.

Movementos migratorios: a poboación migrante con necesidades de atención social e sanitaria. Papel da iniciativa social. O traballo social neste contorno.

Pobreza e saúde. Concepto. Estratexia nacional de Prevención e loita contra a pobreza 2019/2023. Colectivos en situación de vulnerabilidade e de exclusión social. O senfogarismo. Intervención do traballo social sanitario con persoas en grave exclusión social.

A saúde na infancia e adolescencia. Guía de saúde infantil: actividades preventivas e de promoción da saúde. Situacións de risco psicosocial.

Programas de prevención e protección da infancia. Embarazo de risco e prevención do maltrato infantil. Protocolo ante a detección do risco de maltrato e desamparo. Adopción e acollemento.

Atención temperá. Concepto. Protocolo de coordinación e derivación interinstitucional en atención temperá. Decreto 183/2013, do 5 de decembro, polo que se crea a Rede galega de atención temperá. Intervención desde o traballo social sanitario.

Atención á saúde da muller en situación de vulnerabilidade. A violencia de xénero. Concepto. Magnitude do problema e causas. Consecuencias da violencia machista para as mulleres e os seus fillos e fillas. Modelos que explican a permanencia da muller nas situacións de violencia. A entrevista de deteccion e valoración. Procedemento de intervención en saúde. O traballo social como axente na coordinación e mobilización de recursos.

Normativa autonómica de prevención e tratamento da violencia de xénero. Lei galega 11/2007, do 27 de xullo, para a prevención e o tratamento integral da violencia de xénero. Protocolos de actuación. Equipamentos, programas e recursos.

Os centros de planificación familiar. A saúde e os dereitos sexuais e reprodutivos. Lei orgánica 2/2010, do 3 de marzo, de saúde sexual e reprodutiva e da interrupción voluntaria do embarazo. Estratexia nacional de saúde sexual e reprodutiva. Áreas de actuación de traballo social nos servizos de planificación familiar: maternidade-paternidade responsable, os métodos anticonceptivos, prevención das ETS, interrupción voluntaria do embarazo (IVE), atención ás orientacións e identidades sexuais e/ou expresións de xénero, educación sexual.

Lei 2/2014, do 14 de abril, pola igualdade de trato e a non discriminación de lesbianas, gais, transexuais, bisexuais e intersexuais en Galicia.